संपादकीय……जीएसटी (GST) के छ: साल

By

-

March 29, 2024

बच्चा जब छः सालका हो जाता है तो उसे स्कूलमे पहली क्लासमें एडमिशन मिल जाता है। देशमें जीएसटी (GST – Goods and Service Tax) लागू हुए (1, जुलाई – 2023 को) छः साल पूरे हो गये है। रुकावटे, चैइनपुलिंग चलनेवाली जीएसटीकी गाड़ी अब अपनी पटरी पर ठीक ढंग से चलने लगी है। बिना टिकटवाले और चैइनपुलिंग करने वाले यात्रा में रुकावटे डाल रहे है लेकिन इसे ठीक करने की दिशा में सरकार सभी कोशिषे कर रही है।

देशकी अर्थव्यवस्थाको मजबूत करने, घरेलू चीजोंकी किंमते कम करने तथा वन नेशन-वेन टेक्स की दिशामें आगे बढ़ने के हेतु सरकारने जीएसटी प्रणाली 1, जुलाई, 2017 को दाखिल की। यह व्यवस्था सुचारु रुप से चलाने के लिए 33 सदस्यों वाली जीएसटी काउन्सिल की रचना सप्टेंबर – 2016 में की गई, जिसकी 49 बैठके हो चुकी है और 50वीं बैठक इसी महीने में होने जा रही है। काउन्सिल में केन्द्र सरकार के दो, राज्य सरकार के 28 और केन्द्र शासित प्रदेशो के 3 सदस्य होते है।

शुरूआती कुछ अड़चने और असमंजसता के बाद धीरे धीरे नियमोंमें बदलाव और सुधार होते गये, इसलिए व्यापार-उद्योग संगठनो और टेक्स कन्सल्टो के साथ विचार-विमर्श भी किये गये। इन संगठनों की अभी भी कुछ मांगे और सुझाव काउन्सिल में विचाराधीन है। जीएसटी टेक्स के चार स्लैब (5%, 12%, 18% और 28%) की बजाय तीन स्लेब रखने को सुझाव के साथ कुछ चीजों पर टेक्स कम करने का सुज़ाव भी है।

सरकार और जीएसटी काउन्सिल के लिए बड़ी समस्या टेक्स की चोरी और फर्जी रजिस्ट्रेशन नंबर का है। पिछले छः सालोमें 3 लाख करोड़ से अधिक रुपये की जीएसटी चोरी पकड़ी जा चुकी है, वास्तवमे यह चोरी इससे कई गुना ज्यादा है, जीसे रोकने के प्रयास सरकार कर रही है। कई अड़चनों के बावजूद भी जीएसटी कलेक्शन प्रति वर्ष बठता गया है, यह हमारी अर्थव्यवस्था के लिए अच्छे संकेत है।

2017-18 में जीएसटी कलेक्शन 7.2 लाख करोड़, 2019-20 में 12.2 लाख करोड़, 2020-21 में 11.4 लाख करोड़, 2021-22 में 14.8 लाख करोड़ और 2022-23 में करीब 18 लाख करोड़ रुपये का जीएसटी कलेक्शन रहा। 2023 की बात करे तो जनवरी-2023 में 1.57 लाख करोड़ फरवरी में 1.49 लाख करोड़ मार्च में 1.50 लाख करोड़, एप्रिल में 1.87 लाख करोड़ (सबसे अधिक), मई महीने में 1.57 लाख करोड़ तथा जून-23 में 1.61 लाख करोड़ रूपये का जीएसटी कलेक्शन रहा । सबसे ज्यादा जीएसटी कलेक्शन देने वाले दश राज्यों में, क्रमानुसार महाराष्ट्र, कर्णाटक, गुजरात,तमिलनाडु, यु.पी., हरियाणा, प.बंगाल, दिल्ही, तेलंगाना और ओरिस्सा का नाम आता है। पिछले 18 महीनों में जीएसटी के मासिक कलेक्शन में निरंतर वृद्धि हुई है यह हमारी सुधरती अर्थव्यवस्था के मजबूत संकेत दे रहे है।

विजय केलकर समिति की सलाह-सुज़ाव के बाद लागू की गई जीएसटी व्यवस्था को सभी व्यापार-उद्योग से जूड़े देशवासी को अपना योगदान प्रमाणिकता से देना जरुरी है।

બજાર વ્યવસ્થા અને પ્રાઈઝ વોર

By

Editorial Desk

-

March 29, 2024

કોઈપણ વ્યાપાર-ઉદ્યોગ એ બજાર વ્યવસ્થા અને દેશના અર્થતંત્રનો એક મહત્વનો હિસ્સો છે. તેઓ એકબીજાના પૂરક છે. ઉદ્યોગ-વ્યવસાયનો પ્રત્યેક એકમનો બજાર વ્યવસ્થામાં નાનો-મોટો ફાળો હોય છે. ઉત્પાદક, વિતરક અને ગ્રાહક વચ્ચે જે પ્રકારનો મહત્વનો સંબંધ છે તેમ બજાર વ્યવસ્થામાં ડિમાન્ડ એન્ડ સપ્લાય (માંગ અને પૂરવઠા) વચ્ચે વ્યૂહાત્મક અને મજબૂત સંબંધ રહેલો છે. બજાર વ્યવસ્થામાં માંગ વધે તો ભાવ ઘટે.

માંગ અને પુરવઠાની સમતુલા સચવાઈ રહે તો બજાર વ્યવસ્થા સુચારુ રૂપે અથવા સરળતાથી ચાલે છે પરંતુ જયારે આ વ્યવસ્થા તૂટે અથવા બંને વચ્ચે અસમાનતા ઉભી થાય ત્યારે તેમાંથી કેટલાક ન ગમતા પરિણામો પણ ઉભા થાય છે. પુરવઠાની ખેંચ હોય ત્યારે તો વસ્તુના ભાવ વધે છે અને ગ્રાહકોમાં અસંતોષની લાગણી જન્મે છે પરંતુ જયારે માંગ કરતા પુરવઠો (અથવા ઉત્પાદન) વધે ત્યારે ભાવ ઘટે છે અને આ સ્થિતિ લાંબી અથવા ઉત્પાદક માટે કઠિન થાય, સ્પર્ધા અને તીવ્ર સ્પર્ધાનું વાતાવરણ ઉભું થાય ત્યારે હરીફ કંપની કરતાં વધુ બજાર હિસ્સો પ્રાપ્ત કરવા બે કે તેથી વધુ કંપનીઓ વચ્ચે પ્રાઈઝ વોર (ભાવયુદ્ધ)ના મંડાણ થતા હોય છે. કેટલીક વખત તીવ્રસ્પર્ધા વચ્ચે નવી આવતી કંપનીઓ પણ બજારમાં પગદંડો જમાવવા કિંમતમાં ઘટાડાનો આશરો લેતી હોય છે. આથી બજારમાં પ્રાઈઝવોર થતું હોય છે. જો કોઈ કંપની માટે પ્રાઈઝવોર એ વ્યૂહાત્મક, પોતાની આર્થિક સઘ્ધરતાને ધ્યાનમાં લઈ, હરીફકંપની કરતા વધુ બજાર હિસ્સો પ્રાપ્ત કરવાનું અસરકારક શસ્ત્ર હોય તો તે ફાયદાકારક નીવડી શકે છે, બજાર વ્યવસ્થા કે ગ્રાહકોને માટે પણ કેટલીક હદ સુધી ફાયદાકારક નિવડે છે. પરંતુ પ્રાઈઝ વોર કેટલી હદે અને કોના માટે ફાયદાકારક છે તે તો સમય જ કહી શકે. પ્રાઈઝ વોર એ સ્પર્ધા કે અંતિમ સ્પર્ધાનું અંતિમ પરિણામ હોઈ શકે છે. તેમાં જોડાયેલ કંપની અથવા બજાર વ્યવસ્થા માટે તે ફાયદાકારક હોઈ પણ શકે અથવા ન પણ હોઈ શકે. પ્રાઈઝ વોર એ થોડા સમય માટે અને વ્યૂહાત્મક રીતે લેવાયેલ નિર્ણય હોય અને તેનાથી તે કંપનીનો બજાર હિસ્સો અને નફો વધતો હોય તો જે તે કંપની માટે તે ફાયદાકારક હોઈ પણ શકે અથવા ન પણ હોઈ શકે. પ્રાઈઝ વોર એ થોડા સમય માટે અને વ્યૂહાત્મક રીતે લેવાયેલ નિર્ણય હોય અને તેનાથી તે કંપનીનો બજાર હિસ્સો અને નફો વધતો હોય તો જે તે કંપની માટે તે ફાયદાકારક છે, પરંતુ આનાથી વિપરીત, બજારમાં ભાવ-કાપાકાપની સ્પર્ધા, પુરા ઉદ્યોગ ક્ષેત્રની આર્થિક સ્થિતિ અને માર્કેટ વ્યવસ્થાને નુકશાન પહોંચાડતી હોય તો પ્રાઈઝ વોર એ એક નિરાશાજનક સ્થિતિ છે.

વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થાના ભાગરૂપે દરેક દેશ ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રે પ્રગતિ કરી રહ્યા છે. માંગ અને પુરવઠા વચ્ચે ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રે પ્રગતિ કરી રહ્યા છે. માંગ અને પ્રુરવઠા વચ્ચે સપ્લાયની એક મજબૂત સાંકળ ઉભી થઈ છે, સાથે સાથે બજારમાં સ્પર્ધાત્મક વાતાવરણ પણ ઉભું થયું છે જેના લાભ ગ્રાહકોને મળી રહ્યા છે. અત્યારની બજાર વ્યવસ્થા ગ્રાહકલક્ષી છે. અને ઉત્પાદક કે વિતરક કરતા ગ્રાહકના હિતો વધુ સચવાઈ રહ્યા છે. એવા ગણ્યાગાંઠ્યા વ્યાપાર-ઉદ્યોગ ક્ષેત્ર છે જેમાં ઉત્પાદક કંપનીની મોનોપોલી કે એકાધિકાર ચાલતો હશે. દરેક ક્ષેત્રમાં સ્પર્ધા પ્રવેશી છે. સ્પર્ધા અને તીવ્રસ્પર્ધાના વાતાવરણ વચ્ચે કેટલીક જગ્યાએ સ્વૈચ્છીક વ્યવસાયિક મૂલ્યો અને ગુણવત્તાના ધોરણો બાજુએ મૂકી, નફા-નુક્શાનની ગણત્રી વિના સમયની તાક અને અનિશ્ચિતતાના ત્રાજવા પર ચડાવી દેવામાં આવે છે. વધુને વધુ બજાર હિસ્સો મેળવવા, હરીફ કંપનીને આર્થિક નુકશાન પહોંચાડવા કે અંગત દ્વેષ-ભાવનાથી કોઈ કંપની જયારે પ્રાઈઝવોરના ચક્રાવે ચડે છે ત્યારે જાણે-અજાણે પણ બજાર વ્યવસ્થાને પણ હાનિ પહોંચતી હોય છે. પ્રાઈઝવોરનો હિસ્સો બનતી કેટલીક કંપનીના નિર્ણયો પોતાની મજબૂત આર્થિક અને વ્યૂહાત્મક સ્થિતિ, આયોજન બદ્ધ, જવાબદારી પૂર્ણ અને ગ્રાહકલક્ષી પણ હોય છે. કેટલીક કંપનીઓ પ્રાઈઝવોરની જગ્યાએ પોતાની પ્રોડ્કટની કિંમત ઘટાડ્યા વિના ગ્રાહકો માટે વિવિધ લાભકારી સ્કીમ કે યોજના અમલમાં મૂકતી હોય છે જેને આવકારી શકાય.

કેટલીક કંપનીઓ વધુ બજારહિસ્સો પ્રાપ્ત કરવાના ઉદ્દેશથી, પોતાની આર્થિક ક્ષમતા ભવિષ્યના આયોજન સાથે, વ્યાપારિક વ્યૂહરચનાના ભાગરૂપે, ગ્રાહક પ્રત્યેની પોતાની સમજદારી, માર્કેટના અભ્યાસ અને અનુભવથી નિયત અથવા ટૂંકા સમય માટે પ્રાઈઝવોરનો આશરો લેતી હોય છે તો તેમના નિર્ણયોને યોગ્ય ઠેરવવાના કારણો પણ તે કંપની તરફથી કે પરિણામો પરથી મળતા હોય છે. જો કે પ્રાઈઝવોરથી આર્થિક રીતે સક્ષમ અને આયોજનબદ્ધ રીતે આગળ વધનારનો જ વિજય થતો હોય છે પરંતુ નાની કંપનીઓને નુકશાન વેઠવું પડતું હોય છે. પ્રાઈઝવોરનો વિસ્તાર જો જે તે પુરા ક્ષેત્રમાં પ્રવેશે તો ચિંતાકારક અને નુકશાનકારક પણ હોય છે. આનાથી આર્થિક રીતે કે માર્કેટીંગમાં નબળી કંપનીઓ બંધ થવાનું જોખમ રહેલ છે.

પ્રાઈઝવોરમાં જોડાતી કંપનીઓ મુખ્યત્વે પોતાની પ્રોડક્ટ (અથવા સર્વિસ)ની પડતર કિંમત+નફા સાથે મૂલ્ય નિર્ધારણ કરતી હોય છે, બજારમાં પોતાની બ્રાન્ડ વેલ્યુને પણ ધ્યાનમાં લેતી હોય છે અને પોતાના નિર્ણયની કંપનીના ભવિષ્યને શું ફાયદો થશે તેનો પણ વિચાર કરતી હોય છે.

અર્થશાસ્ત્રમાં મુલ્યસંકેત (પ્રાઈઝ સિગ્નલ), એ સૂચના કે નિર્દેશ હોય છે એ ગ્રાહક અને ઉત્પાદક વચ્ચેના વિશ્વાસ, અને બ્રાન્ડ વેલ્યુના સંબંધો સ્થાપિત થયેલા હોય છે અથવા સંબંધો સ્થાપિત થતા હોય છે

જો કે પ્રાઈઝવોરમાં કોઈ કંપની જલ્દી જોડાતી નથી, તે તેનો અંતિમ નિર્ણય હોય છે, જેમાં બજારની વર્તમાનની પરિસ્થિતિ અને ભવિષ્યની વ્યૂહાત્મક નીતિનો અંદાઝ જોવા મળે છે. જો પ્રાઈઝવોર દરમ્યાન અથવા સ્પર્ધા દરમ્યાન કિંમતમાં 1 ટકાનો પણ ઘટાડો કરવામાં આવે તો નફો દશ ટકા સુધી ઘટી શકે છે.

આ નફાશક્તિ ન ઘટે તે માટે તેને માર્કેટ હિસ્સામાં નોંધપાત્ર વધારો મેળવવો પડે છે. સામાન્ય સંજોગોમાં પણ કંપની વાર્ષિક 10 ટકાનો વેચાણ વધારો કરતી હોય તો પ્રાઈઝવોર પછી તો આ વેચાણ વધારો તેથી પણ વધુ હોવો જોઈએ.

આમ તો પ્રાઈઝવોરની સ્થિતિએ કોઈપણ ઉદ્યોગ-વેપાર ક્ષેત્ર માટે હિતાવહ નથી હોતી બજાર વ્યવસ્થામાં એ ઉત્પાદક, વિતરક અને ગ્રાહક એમ ત્રણેયના હિત અને સંબંધ એકબીજા સાથે જોડાયેલા છે.

અંતમાં, છેલ્લા કેટલાક સમયથી પ્લાય, પેનલ ઉદ્યોગ ક્ષેત્રે આપણે ઉત્પાદકો તરફથી પોષણક્ષમ ભાવ વધતા ઉત્પાદનખર્ચ સામે, બજારમાં ઉત્પાદનના ભાવમાં ઘટાડો જેવા પરિણામોથી નિરાશાનું વાતાવરણ જોવા મળી રહ્યું છે. વુડ બેઇઝ ઇન્ડસ્ટ્રી સાથે જોડાયેલ અન્ય ઉત્પાદન ક્ષેત્રોમાં પણ આવું જ સ્પર્ધાત્મક અને નિરાશાજનક વાતાવરણ જોવા મળી રહ્યું છે ત્યારે આ ઇન્ડસ્ટ્રી પણ પ્રાઈઝવોરમાં ન સપડાય તેવી આશા રાખીએ.

ભારતમાં એમડીએફ (MDF) બજારનો ઝડપી વિકાસ અને પ્લાયવુડ ઇન્ડસ્ટ્રી સામે પડકાર

By

Ravindra Dave

-

March 29, 2024

ફર્નિચર બનાવવામાં મુખ્યત્વે હાર્ડવેર, એડહેસિવ સહિત રો-મટેરીયલ તરીકે વુડ એન્ડ એન્જીનિયર્ડ વુડ પેનલ, ગ્લાસ, મેટલ પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ થતો હોય છે. જરૂરિયાત અને પ્રાપ્તિની મર્યાદાઓ તથા આધુનિક ટેક્નોલોજીથી પ્રાપ્ત નવી પ્રોડક્ટ્સને કારણે લાકડાનો ઉપયોગ ઘટવા લાગ્યો અથવા કહો કે,ઘટાડવાની આવશ્યકતા ઉભી થઈ, અને પ્લાયવુડ, પાર્ટીકલ બોર્ડ, એમ.ડી.એફ, ગ્લાસ, પ્લાસ્ટીક અને સ્ટીલે પોતાની યોગ્યતા પ્રમાણે લાકડાની જગ્યા લેવા માંડી.

સૌથી પહેલા પ્લાયવુડએ ફર્નિચર બજારમાં પોતાનું સ્થાન મજબૂત બનાવ્યું. સમય પસાર થતા આ ઉદ્યોગ સામે પણ કાચા માલની અછત, ભાવવૃદ્ધિ અને તીવ્ર હરીફાઈએ અનેક પડકારો ઉભા કર્યા, આ પરિસ્થિતિમાં પાર્ટીકલ બોર્ડને પોતાનું સ્થાન જમાવવાની તક મળી, પીવીસી, ડબ્લ્યુપીસી જેવા વિકલ્પો પણ થોડી માત્રામાં સોલીડ વુડ સામે બજારમાં આવ્યા પરંતુ હાલમાં ફર્નિચર ઉદ્યોગના ઝડપી વિકાસ સાથે એમડીએફ ઉદ્યોગના વિકાસની જે તકો ઉભી થઈ છે તે જોતા એમ કહી શકાય કે આ ઉદ્યોગ (MDF), પ્લાયવુડ ઉદ્યોગ સામે મોટો પડકાર ઉભો કરી શકે તેમ છે. 2010 થી 2020 સુધીનો પાર્ટીકલ બોર્ડ ઉદ્યોગનો વિકાસ અને 2020 પછી એમડીએફ ઉદ્યોગની વિકાસ દોડ ખુબ મહત્વની બની રહેવાની છે.

કોમર્શિયલ તથા રહેણાંક ફર્નિચર માટે સોલિડ વુડની વધતી કિંમત અને અછતને કારણે નીલગીરી અને પોપલર જેવા પ્લાન્ટેડ ટીમ્બરને પ્લાયવુડના કાચામાલ તરીકે અગ્રતા મળી, પરંતુ સમય જતા તેમાં પણ મુશ્કેલીઓ આવતા, વુડ વેસ્ટ અને બગાસ જેવા કાચા માલના ઉપયોગથી બનેલ બોર્ડને ઝડપથી સારું બજાર મળવા લાગ્યું, લગભગ આવી જ પ્રક્રિયાથી બનેલ એમડીએફ બોર્ડ હવે ફર્નિચર ઉત્પાદન માટે મહત્વનું રો-મટેરીયલ બની રહ્યું છે, જેમાં તેની અનેક વિશેષતાઓ પણ કારણભૂત છે.

MDFમાં સામાન્ય રીતે 82% વુડ ફાઈબર, 9% યુરિયા ફોર્માલ્ડીહાઈડ રેઝીન, 8% પાણી અને 1% પેરાફીન વેક્સની જરૂર પડે છે, જેમાં વુડ ફાઈબરની ગુણવત્તા એ MDFનું મુખ્ય રો-મટેરીયલ છે, કાચા માલનું પ્રમાણ અને ઉત્પાદનની પ્રક્રિયા, કોઈપણ MDF ઉત્પાદક કંપની માટે મહત્વના હોય છે.

પ્લાયવુડની સરખામણીમાં MDF, ફર્નિચર ઉદ્યોગ માટેનું મુખ્ય રો-મટેરીયલ બનશે તેના માટે MDFની કેટલીક વિશેષતાઓ કારણરૂપ છે, જેમાં ઉંચી ગુણવત્તાનું ફિનિશીંગ, થીકનેશની વિવિધતા, ઓછી કિંમત, કટ, ગ્લ્યુ, પેઇન્ટ અને હોમ ડેકો આઈટમ માટેની આવશ્યક જરૂરિયાત પુરી પાડવી, આધુનિક અને બ્રાન્ડેડ ફર્નિચર બનાવવા માટે ઓછો જાળવણી ખર્ચ, ઇકો ફ્રેન્ડલી અને વેસ્ટ વુડ તરીકે ફરી ઉપયોગમાં લઈ શકાય, તે છે.

એમડીએફ પ્રીમિયમ પ્લાયવુડ કરતા લગભગ 50 ટકા અને સામાન્ય પ્લાયવુડ કરતા 25 થી 30 ટકા સસ્તું છે જો કે પ્લાયવુડ કે પાર્ટીકલ બોર્ડની સરખામણીમાં તેની નેઈલ હોલ્ડીંગ શક્તિ ઓછી છે અને ભેજવાળા વાતાવરણમાં તે પ્લાય-પાર્ટીકલબોર્ડ જેટલું મજબૂત રહી શકતું નથી. વળી તેની ફ્લેક્સિબિલિટી પ્લાયવુડ જેવી નથી. જો કે આધુનિક ટેકનિકલ પ્રક્રિયાથી આવનારા સમયમાં આ સમસ્યાઓ પણ જલ્દીથી હલ થઈ શકશે.

ભારતમાં એમડીએફનું માર્કેટ, વિશ્વની સરખામણીએ થોડા વર્ષો પછી ગતિ પકડવા માંડ્યું. અત્યાર સુધીનું ચિત્ર જોઈએ તો વિશ્વમાં પ્લાયવુડ અને એમડીએફનો વપરાશ રેસિયો 20:80નો એટલે કે 20 ટકા પ્લાયવુડ અને 80 ટકા એમડીએફ વપરાશનો છે જયારે ભારતમાં 20 ટકા એમડીએફ (અથવા પેનલ) સામે 80 ટકા પ્લાયવુડ વપરાય છે. જો કે હવે આ ચિત્ર ભારતમાં ઝડપથી બદલાવા લાગ્યું છે. અને આગામી પાંચ વર્ષમાં બંનેનું પ્રમાણ સરખું (50:50 ટકા) થવાનું અનુમાન છે. આ પાંચ વર્ષ દરમિયાન વિશ્વમાં એમડીએફ ઉદ્યોગનો વિકાસદર 6 ટકા રહેવાનો અંદાજ છે જેની સામે ભારતમાં આ વિકાસદર 18 થી 22 ટકાની વચ્ચે રહેવાનો છે.

ભારતમાં હાલમાં એમડીએફનું માર્કેટ લગભગ 28 લાખ CBM (ઘનમીટર)નું છે જે અંદાજે 3000 કરોડ રૂપિયા જેટલું થવા જાય છે અને આવતા પાંચ વર્ષમાં તે બમણું થવાની ધારણા છે.

સૉ ડસ્ટ અને લાકડાની નાની ચીપ્સ જેવા સસ્તા વુડ વેસ્ટમાંથી બનવાને કારણે એમડીએફ શીટ, પ્લાયવુડ અને સોલિડ વુડ કરતા ખૂબ સસ્તું મળે છે, વળી તેની થિકનેશની વિવિધતાને (જે 2 એમ.એમ. થી માંડીને 60 એમ.એમ. સુધીમાં મળી રહે છે) કારણે ફર્નિચર ઉદ્યોગમાં તે વધુને વધુ ઉપયોગમાં લેવાતું થયું છે.

દેશમાં એમડીએફની માંગને પહોંચી વળવા, તે વિદેશોથી આયાત કરવું પડે છે, જેમાં ખાસ કરીને ઓછી થિકનેશની શીટોનું પ્રમાણ વધારે હોય છે. આ ઉદ્યોગ શરૂ કરવા મોટા મૂડી રોકાણની જરૂર પડે છે તેથી નાના કે મધ્યમ મૂડીરોકાણકારો કે અસંગઠિત ક્ષેત્રના મૂડીરોકાણકારો આ ઉદ્યોગમાં ઝંપલાવતા ન હતા પરંતુ હવે આ ક્ષેત્રનો ઝડપી વિકાસ જોતા અને જરૂરી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, કાચા માલની પ્રાપ્તિ અને ઉંચો વિકાસદર અને સારું ભવિષ્ય જોતા આ ઉદ્યોગ પ્રત્યે સારા મૂડીરોકાણની શક્યતાઓ જાગી છે. હાલમાં

વિશ્વના 175 જેટલા દેશોમાં એમડીએફના 1500 જેટલા ઉત્પાદકો છે જેમાં હાલમાં ભારતમાં 11 થી 12 જેટલા એકમો આવેલા છે. વિશ્વના એમડીએફ ઉત્પાદનમાં ભારતનો હિસ્સો માત્ર 1 ટકા જેટલો જ છે, જે આવતા પાંચ વર્ષમાં બમણો થવાનો અંદાજ છે. ભારતમાં એમડીએફની માંગને પહોંચી વળવા ચીન,વિયેતનામ, સિંગાપુર જેવા દેશોમાંથી મંગાવવામાં આવે છે, જો કે વિયેતનામ પોતે બીજા દેશોમાંથી મોટા પ્રમાણમાં એમડીએફ આયાતકરે છે. સૌથી મોટો આયાતકાર દેશ અમેરિકા છે. વિશ્વમાં સૌથી વધુ એમડીએફનું ઉત્પાદન તુર્કીમાં થાય છે, તે પછી ચીનનો નંબર આવે છે. અન્ય મુખ્ય નિકાસકર્તા દેશો થાઈલેન્ડ, પોલેન્ડ, ન્યુઝીલેન્ડ અને બ્રાઝીલ પણ છે.

ભારતમાં ગ્રીનપેનલ, એક્શનટેસા, ઋષિલ ડેકોર, સેન્ચુરી પ્લાય, ગ્રીન પ્લાય સહિત અગિયાર જેટલા એમડીએફ ઉત્પાદક એકમો છે, હાલમાં (2023)માં ગુજરાત ખાતે બે એમડીએફ ઉત્પાદક એકમ (ગ્રીનપેનલ-હાલોલ) અને (VARVO Panel-ભચાઉ) ખાતે શરૂ થયા છે. આ સિવાય પણ દેશના પ્રમુખ એમડીએફ ઉત્પાદકો, વિસ્તરણ યોજના હાથ ધરી ઉત્પાદન વધારી રહ્યા છે.

સરકારની આત્મનિર્ભરતાની આર્થિકનીતિ, MDFની વધતી માંગ મૂડી રોકાણ માટેનું આકર્ષણથી દેશમાં જ એમડીએફનું ઉત્પાદન ઝડપથી વધવાનું વાતાવરણ તૈયાર થયું છે, જેથી આયાત મોટા પ્રમાણમાં ઘટાડી શકાશે અને આ ઉદ્યોગની માંગણી મુજબ નજીકના ભવિષ્યમાં જ એમડીએફની આયાત પર એન્ટી ડમ્પીંગ ડ્યૂટી નાંખી આ ઉદ્યોગને વધુ પ્રોત્સાહન આપશે. જો કે દેશમાં તો આ ઉદ્યોગ ક્ષેત્રે હરીફાઈનું વાતાવરણ નથી પરંતુ પાંચેક વર્ષ પછી તે જોવા મળે તો નવાઈ નહીં.

જરૂરી લાયસન્સ મેળવવામાં અડચણ કે વિલંબ, પાણી અને કાચો માલ સુલભ્ય રીતે મેળવવામાં પડતી મુશ્કેલી તથા કુશળ કારીગરોની અછત એ આ ઉદ્યોગ ક્ષેત્રના વિકાસ આડેની કેટલીક સમસ્યાઓ છે પરંતુ ઔદ્યોગિકરણ અને વિકાસની દિશામાં સરકારના સંનિષ્ઠ પ્રયાસો અને ઉદ્યોગ સાહસિકોની વ્યાપારિક સૂઝબૂઝથી સમસ્યાઓ પણ હલ થશે પરંતુ સવાલ પ્લાયવુડ ઉદ્યોગને માટે જે પડકાર ઉભો થવાનો છે તેનો છે જોઈએ હવે ભવિષ્યમાં શું થાય છે.

વુડ પેકેજીંગ ઇન્ડસ્ટ્રી: મોટા મૂડી રોકાણ અને આધુનિક ટેક્નોલોજીની હજુ જરૂર છે?

By

Ravindra Dave

-

March 29, 2024

પેલેટ્સ, ક્રેટ્સ બોક્ષ, કેસીસ, બીન્સ, રીલ્સ, ડ્રમ્સ, લોડ બોર્ડ્સ, સ્કીડસ, પેલેટ કોલર્સ અને કન્ટેનર્સ બનાવતી વુડ પેકેજીંગ ઇન્ડસ્ટ્રી આમ તો ઘણી જૂની છે અને આ ઇન્ડસ્ટ્રીની શરૂઆત યુરોપથી થઈ અને વિકસીને અન્ય દેશોમાં પ્રસરી. ભારતની વાત કરીએ તો બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી અહીં તેનો ધીરે ધીરે વિકાસ થયો અને એકવીસમી સદી તેના માટે પરંપરાગત રીતે અથવા તો આધુનિક યંત્રો કે ટેક્નોલોજીના સહારા વિના વુડ પેકેજીંગ ઇન્ડસ્ટ્રી દેશની જરૂરિયાતને પહોંચી વળવા કામગીરી બનાવી છે. વેપાર-ઉદ્યોગના વૈશ્વિકરણ કે ભારતીય અર્થતંત્રની ધીમી ગતિ અથવા નિર્યાતને કારણે આ ઉદ્યોગને વિકસીત દેશોની ગતિ સાથે તાલ મિલાવવાની પૂરતી તકો પ્રાપ્ત થઈ નથી પરંતુ છેલ્લા બે દશકની પરિસ્થિતિ પરથી એ સિદ્ધ થઈ રહ્યું છે કે હવે આ ઇન્ડસ્ટ્રી વિકાસની રાહમાં ઝડપથી આગળ વધી રહી છે. જો કે હજુ પણ આ ક્ષેત્રે નાના અથવા મધ્યમ કક્ષાના ઉત્પાદક યુનિટોનો પ્રમુખ હિસ્સો અને આધુનિક ટેક્નોલોજી સ્વીકારવા પ્રત્યેની લાચારી અથવા નિરૂત્સાહી વાતાવરણ તથા મોટા યુનિટો અથવા ઓર્ગેનાઇઝડ સેકટરની પૂરતી હાજરીનો અભાવ દેશની પેકેજીંગ ઇન્ડસ્ટ્રીને થોડીક ખટકે છે પરંતુ વર્તમાન દશક આ ખોટ જરૂર મહદ્દ અંશે પૂરી થશે તેવી આશા છે. પેકેજીંગ ક્ષેત્રે, સ્થાનિક સહિત, વૈશ્વિક જરૂરિયાતો અને માપદંડને પૂરા કરવા સાથે ભારતની પેકેજીંગ ઇન્ડસ્ટ્રી હવે ઝડપથી પગલાં લઈ રહ્યું હોય તેવું જણાઈ રહ્યું છે.

ભારતનું પેકેજીંગ માર્કેટ લગભગ 500 અબજ યુનિટનું છે જે લગભગ 6 ટકાના વાર્ષિક દરે વિકાસ કરી રહેલ છે. દેશના ઔદ્યોગિક વિકાસ અને નિકાશની વૃદ્ધિ સાથે પેકેજીંગ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં પણ નોંધપાત્ર વિકાસ જોવા મળી રહ્યો છે. ખાસ કરીને વુડ પેકેજીંગ ઇન્ડસ્ટ્રી ઉત્પાદનની જૂની પદ્ધતિઓ સાથે આધુનિક ટેક્નોલોજીનો સુમેળ સાધી આ ઇન્ડસ્ટ્રીને વિકાસની રાહે આગળ લઈ જવા વ્યાપારીક સૂઝબૂઝ, બજારની જરૂરિયાત સાથે સમયની માંગને પણ પ્રાધાન્ય આપી રહી છે.

વુડ પેકેજીંગ મટેરીયલ એ કોઈપણ ગુડ્ઝના વહન, સંરક્ષણ અને સપોર્ટ માટે મહત્વનું કાર્ય કરે છે. અત્યાર સુધી પેકેજીંગ મટેરીયલ તરીકે લાકડા (વુડ)એ મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો છે ત્યારબાદ પેપર-કાર્ડ, બોર્ડ, પાર્ટીકલ બોર્ડ, વિનિયર, ઓએસબી, પ્લાસ્ટીક અને સ્ટીલને ઉપયોગ થવા લાગ્યો. જો કે લાકડું આજે પણ પેકેજીંગ મટેરીયલ તરીકે પોતાની મહત્તા જાળવવામાં સફળ રહ્યું છે, કારણકે તે ઘણી બાબતોમાં અન્ય વિકલ્પોમાં સરળ, સસ્તું ફરી ઉપયોગમાં લઈ શકાય તેવું અને રિસાયકલેબલ મટેરીયલ છે. હવે ધીરે ધીરે પ્લાસ્ટીક, સ્ટીલના ઉપયોગ સાથે ફ્લેક્ષીબલ મટેરિયલની ઉપયોગિતા ભારતમાં પેકેજીંગ મટેરીયલ ઇન્ડસ્ટ્રીને જણાવા લાગી છે. આ ક્ષેત્રે દેશમાં મોટા રોકાણકારો સાથે વિદેશી રોકાણકારો પણ આકર્ષાવા લાગ્યા છે જે આ ક્ષેત્ર માટે ખૂબ મહત્વની બાબત છે. નવી ટેક્નોલોજી અને મોટા મૂડી રોકાણથી ઉત્પાદન ખર્ચમાં ઘટાડા સાથે, વધુ ઉત્પાદન અને નિકાશને વેગ મળશે. વિશ્વના વુડ પેકેજીંગ માર્કેટમાં એશિયા-પેસિફીક રીજીયનનો હિસ્સો સૌથી વધુ (લગભગ 31 ટકા) છે.

વુડ પેકેજીંગમાં સૌથી વધુ હિસ્સો પેલેટ્સનો છે, ત્યારબાદ વુડન બોક્સ અને વુડન ડ્રમ્સનો ક્રમ આવે છે.

જો કે વુડન પેકેજીંગમાં બેક્ટેરિયા કે ઉધઈ જેવા નુકશાનકારક પરિવહનનું જોખમ રહેલ છે તેથી પેપર બેઇઝ પેલેટ્સ, ક્રેટ્સ, બાયોડિગ્રેડેબલ પ્લાસ્ટિક પેલેટ્સ, સ્ટીલ રીલ્સ વિ. નો ઉપયોગ પણ થઈ રહ્યો છે. ઇન્ટરનેશનલ સ્ટાન્ડર્ડસ ફોર પાઇથોસેનીટરી મેજર્સ (માપદંડ) નંબર – 15 (ISPM – 15) દાખલ થતા વુડ મટેરિયલને યોગ્ય ટ્રીટમેન્ટ આપી તેને નિકાસ માટે વુડ પેકેજીંગનો ઉપયોગ થાય છે.

પેકેજીંગ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં સૌથી મહત્વનો ફાળો ફૂડ ઇન્ડસ્ટ્રીનો છે. ત્યારબાદ ફાર્માસ્યુટિકલ, ઑટોમોટિવ, કન્સ્ટ્રક્શન અને અન્ય ઇન્ડસ્ટ્રીનો ફાળો મુખ્યત્વે છે. ગુજરાતમાં વુડન પેલેટ્સ, બોક્ષ, ડ્રમ્સ, રીલ્સ બનાવતા અને તેના પર નભતા અનેક કારખાના છે, જેનો ભારતના ઉદ્યોગમાં મહત્વનો ફાળો છે.

संपादकीय – કેમ છો ? માર્કેટમાં શું ચાલે છે ? (केसे हो? मार्किट में क्या चल रहा है ?)

By

Editorial Desk

-

March 29, 2024

विक्रेता या उत्पादकर्ता से यह सवाल पूछे जाने पर जवाब मिलता है, “ठीकठाक है, चलता रहता है, कुछ महीनो से मार्केट मंदा है।” कहीं कहीं जवाब मिलता है, चार-पाँच महीने से बाजार थोड़ा ठंडा था, अभी थोड़ा सुधरा है।

बात वुड इंडस्ट्री की है। परिस्थिति कुछ आशा-निराशा के बीच झोला खाती हुई नजर आ रही थी, लेकिन हकीकत में स्थिति ऐसी है ? यह सवाल भी बारबार उठता है। देश की इकोनॉमी अच्छे ग्रोथ के संकेत दे रही है तब यह सवाल उठना भी एक ओर सवाल खड़ा कर देती है।

जीवन में, व्यापार-उद्योग में उतार-चढ़ाव तो आते रहते है और यह बात, इंडस्ट्री वाले भी अच्छी तरह से जानते है। परिस्थिति के प्रति इन्सान का रवैया या सोच कैसी है उस पर परिणाम के मापदंड लगाये जाते है। हमने जो भी काम हाथ पर लिया है, जो भी काम हम करने जा रहे है वो हम सफलता पाने के लिए ही कर रहे है और उस काम के प्रति हमारी सोच और कर्तव्यता सकारात्मक होनी चाहिए, नहीं की नकारात्मक।

“अच्छा है, ठीक है और अच्छा नहीं है” यह शब्द अगर बाहरी दिखावे के लिए है तो ठीक है लेकिन अंतरभावना सकारात्मक और सफलता पाने की और दृढ़ या मजबूत होनी चाहिये। हो शके तो ऐसी विचार प्रस्तुति या शब्दों से दूर रहना चाहिए। आपने जो भी काम हाथ में लिया है वह श्रेष्ठ करने के लिए ही लिया है, सोच-समजकर निर्णय लिया है और उसमें आपको जरूर सफलता मिलनी है और मिलेगी यह सकारात्मकता आपको बड़ी सफलता पाने में जरूर सहायक सिद्ध होगी। यह विचारधारा, आपको कठिनाइयां और प्रश्नो को हल करने के लिए शक्ति या जोश प्रदान करती है

सकारात्मकता के दो अहम चिन्ह है, एक तो यह समस्या कैसे, क्यूं और कहाँ से शुरु हुई, और दूसरा, इसका इलाज क्या है और कैसे करना है, जब इन दो बातो पर इंसान सकारात्मकता से विचार और उपाय करता है तो वह सफलता की दिशा में आगे बठता है।

कोरोनाकाल और उसके बाद विश्व में आबादी के बड़े वर्ग के लोगो में नकारात्मक विचारो में वृद्धि हुई है और असलामती की भावना से भी पीड़ित हुए है। लेकिन सकारात्मक सोच हमें बहुत सहायक होगी।

वुड इंडस्ट्री ने पिछले दशकों में विकासवृद्धि के कई कीर्तिमान स्थापित किये है, हमारी कार्यक्षमताओं पर हमें कभी संदेह भी नहीं है लेकिन आगे हमारा लक्ष्य बड़ा है, जिसे हमें सिद्ध करना है। एक सफल बिजनेशमेन के नाते इसे भी हम सिद्ध करके रहेंगे बस हमें इसके लिए लोंग टर्म प्लानिंग (दीर्धकालीन योजना) पर काम करना है।

हमारे पाठको को हमारी शुभकामनाएँ।

संपादकीय – बजेट (Budget)

By

Editorial Desk

-

March 29, 2024

ठंडी-गरमी के एहसास के साथ बजेट का महिना चल रहा रहा है। बजेट चर्चा से जितने मिडल क्लास, अपर क्लास और आर्थिक प्रवृत्ति के लोग जुड़े हुए होते है उतने लोअर क्लास के लोग जुड़े हुए नहीं होते है। बजेट की असर तो उनकी रोजाना जिंदगी पर भी होती है लेकिन उनको रोटी से मतलब है, टप टप से नहीं।

वित्तीय वर्ष 2023-24 के केन्द्रीय बजेट की चर्चा संसद में पेश किया गया, जहाँ चर्चा होने के बाद मंजूर किया जायेगा।

ऐसे देखा जाये तो 20वीं शताब्दी से बजेट शब्द देश, राज्य या किसी भी प्रसाशनीय संस्था की आर्थिक स्थिति, आयोजन, अपेक्षाएँ, दिशानिर्देशन और अनुमानित भविष्य का निरुपण करता है, एक साल के लिए आय और खर्च का स्टेटमैंट पेश करता है। बजेट पेश करती सरकार या प्रस्तुतकर्ता चाहते है कि वह अपनी वित्तीय व्यवस्था और जवाबदेही बनाये रखने के साथ साथ लोगो की अपेक्षा और आशाओं पर भी खरा उतरे। वास्तवमें देखा जाये तो आर्थिक, राजकीय और सामाजिक पहलुएँ बजेट से जुड़े होते है।

2023 के बजेट से विरोध करने वालो को कोई ज्यादा मुद्दे नहीं मिले है और व्यापार उद्योग तथा आम लोगो को भी कुछ राहत मिली है । इंफ्रास्ट्रक्चर या रियल्टी सैक्टर देश की इकोनॉमी का दूसरा सबसे बड़ा सैक्टर है और इस क्षेत्र में वुड इंडस्ट्री का अहम रोल है, लाखो परिवार इस क्षेत्र से आर्थिक रुप से जुड़े हुए है और बजेट का सीधा असर इस क्षेत्र पर पड़ता है । मिडल क्लास के लोगों को आयकर टैक्स में जो राहते मिली उससे इंफ्रास्ट्रक्चर और रियल्टी सैक्टर को फायदा होने की उम्मीद थी लेकिन होम लोन इन्टरेस्ट, कच्चे माल की किंमत एवं गुजरात में जंत्री की दर में वृद्धि ने आशाओं पर पानी फेर दिया है। कोरोनाकाल के बाद मुश्किल से खड़ा हुआ रियल्टी क्षेत्र तथा वुड इंडस्ट्री को कोई खास बुस्ट अप बजेट की तरफ से मिलेगा और नहीं उपभोक्ताओं को विशेष लाभ होगा।

धूप-छाँव या कभी ख़ुशी कभी गम के माहौल में वुड इंडस्ट्री को समस्याओं का हल अपने आप निकलना होगा। आम के शौकीनों आम के पेड़ पर लगे फूल पर आस लगाये बैठे है लेकिन अंदरोअंदर यह डर भी है कि कहीं बेमौसम या हवा के तूफान में कहीं यह आस तूट न जाये।

इंडस्ट्री के लिए यह बजेट एक साल में क्या असर दिखाता है इसका इंतजार करेंगे।

आज़ाद भारत का पहला बजेट 26 नवम्बर, 1947 में तत्कालिन वित्तमंत्री रामास्वामी कंडास्वामी सन्मुख ने पेश किया था जिसमें 171-15 करोड़ की आय के सामने 197-29 करोड के खर्च का प्रावधान दर्शाया गया था, मतलब की 26.24 करोड़ अनुमानित डेफिसिट बताई थी। 171.15 करोड़ की आय में से 92. 74 करोड़ की राशि रक्षा क्षेत्र के लिए प्रबंध की गई थी।

भारतीय संविधान के अनुच्छेद 112 मुताबिक केन्द्रीय बजेट अगले एक वित्तिय साल के लिए पेश करने का प्रावधान है जिसे एन्युअल फायनान्सियल स्टेटमेन्ट कहा जाता है।

बजेट शब्द प्राचीन फ्रेन्च शब्द bougett (Littlebag) पर से प्रचलित हुआ है। भारत में इसकी शुरुआत अंग्रेज सरकार द्वारा 1860 में ब्रिटिश अर्थशास्त्री जेम्स विल्सन द्वारा हुई थी।

वर्तमान बजेट पर वुड इंडस्ट्री से जुड़े प्रमुख निवेषकों द्वारा अपनी प्रतिक्रिया आ रही है जिसे समय की कसौटी पर चढ़ाया जाना बाकी है लेकिन हम उम्मीद रखते है कि आनेवाले दिनों में वुड इंडस्ट्री के साथ साथ हमारा अर्थतंत्र पूरी मजबूती के साथ विश्व में अपना स्थान प्रस्थापित करके विश्व की सबसे तीसरी बड़ी अर्थव्यवस्था प्रति प्रयाग करेगा।

જામ-ખંભાળિયાનો વુડ વર્કીંગ મશીન ઉદ્યોગ વિકાસદોડમાં કેમ પાછળ રહી ગયો?

By

Ravindra Dave

-

March 29, 2024

લગભગ 60,000ની વસ્તી ધરાવતું જામ-ખંભાળિયા, દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લાનું તાલુકા મુખ્ય મથક છે જે દેશી શુદ્ધ ઘી અને વુડ વર્કીંગ મશીનરી માટે જાણીતું છે. પાંચ દરવાજા ધરાવતું આ ઐતિહાસિક નગરે, એક સમયે વુડ વર્કીંગ મશીનરી ઉદ્યોગ ક્ષેત્રે ખૂબ પ્રસિદ્ધિ મેળવી હતી, અને આજે પણ કેટલીક વુડ વર્કીંગ મશીનરી બનાવતી કંપનીઓ જામ-ખંભાળિયાની કંપની તરીકે પોતાને ઓળખવામાં ગૌરવ અનુભવે છે પરંતુ એક સમયે ભારતની વુડ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં જે ખંભાળિયાના નામની ધાક પડતી હતી તે આજે ધીમે ધીમે ઓછી થઈ માત્ર નામ પૂરતી રહી ગઈ છે. આજથી દશ વર્ષ પહેલા જામ-ખંભાળિયામાં 20 થી 22 જેટલી વુડ વર્કીંગ મશીનરી બનાવતી કંપનીઓ હતી જેમાંથી આજે ત્યાં માત્ર 6-7 કંપનીઓ રહી છે. કેટલીક રાજકોટ, જામનગર, અમદાવાદ જેવા શહેરોમાં સ્થળાંતર કરી ગઈ છે તો કેટલીક કંપનીઓ બંધ પડી છે અથવા વ્યવસાય બદલ્યો છે. જામ-ખંભાળિયાની આ પરિસ્થિતિ કેમ ઉભી થઈ તેના કેટલાક કારણો છે. આ કારણોનો ઉલ્લેખ કરતા પહેલા વુડ વર્કીંગ મશીન વિષેનો થોડોક ઇતિહાસ જાણી લઈએ

વુડ વર્કિંગ મશીનરીની શરૂઆત પહેલા થઈ અને તે પછી મશીન ટૂલ્સ શોધાયા હોવાનું જાણવા મળે છે. વિશ્વમાં સૌ પ્રથમ વુડ ટર્નીંગ લેથ મશીન અસ્તિત્વમાં આવ્યું.

લાકડાને વ્હેરવા સૌ પ્રથમ આરી અને પછી બેન્ડ સૉ મશીન શોધાયા તે એક વાત છે પરંતુ લેથ મશીન સૌ પ્રથમ 3000 વર્ષ પહેલા સાદા ઇજીપ્શીયન લેથ મશીન તરીકે યુરોપમાં શોધાયું અને તે પછી સમયાંતરે તેમાં સુધારા વધારા થતા રહ્યા. 18મી સદીના ઉત્તરાર્ધ અને 19 મી સદીની શરૂઆતમાં ઔદ્યોગિક ક્રાંતિના પગલે થતા રહ્યા, અને આજે તો અત્યંત આધુનિક ટેક્નોલોજીના સહારે વુડ ઇન્ડસ્ટ્રીને સૌથી મહત્વનો ફાળો આપી રહ્યું છે. મોડર્ન વુડ વર્કીંગ મશીનરીની જન્મભૂમિ તરીકે ઇંગ્લેન્ડ અને અમેરિકાને ઓળખવામાં આવે છે જેમાં પછીથી જર્મની, જાપાન અને ચીન જોડાયા, ભારત પછીથી તેમાં જોડાયું. ખાસ કરીને ભારતમાં આ ઉદ્યોગે બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી સારી એવી પ્રગતિ કરી છે, જેમાં ગુજરાતના જામ-ખંભાળિયા, જામનગર, રાજકોટ, અમદાવાદ ઉપરાંત તામિલનાડુ,પંજાબ, હરિયાણા જેવા રાજ્યોનો મુખ્ય ફાળો છે. દેશમાં પ્લાય-પેનલ અને ફર્નિચર ઉદ્યોગના વિકાસ સાથે આ ઉદ્યોગ સાથે જોડાયેલ અન્ય આધુનિક મશીનરીનો ઉપયોગ વધતો ચાલ્યો, જેને કારણે દેશના લોકલ ઉત્પાદન સહિત આયાતી મશીનોની માંગ પણ વધતી ચાલી. આજે દેશમાં વુડ વર્કીંગ મશીનરી ઉદ્યોગનું વાર્ષિક ટર્નઓવર લગભગ 3000 કરોડ રૂપિયાનું હોવાનો અંદાજ છે. આવતા પાંચ વર્ષમાં આ માર્કેટ 50 ટકા વધવાનો અંદાજ છે. હવે તો CNCની મશીનની માંગ પણ ઘણી ઝડપથી વધી રહી છે જે ફર્નિચર અને વુડ ક્રાફટ ઉત્પાદન ક્ષેત્રે એક ક્રાંતિકારી શોધ ગણી શકાય.

વુડ વર્કીંગ ઉત્પાદન ક્ષેત્રે ગુજરાતના જામખંભાળિયાનું નામ વર્ષો પૂર્વેથી ખુબ ગૌરવપૂર્ણતાથી લેવાતું રહ્યું આ ક્ષેત્રે લગભગ 40 વર્ષ સુધી દેશમાં ગૌરવશાળી અથવા પ્રમુખસ્થાન ભોગવ્યા બાદ ધીમે ધીમે આ શહેરે પોતાનું સ્થાન ગુમાવવા માંડ્યું અને છેલ્લા દશ વર્ષમાં તો તેનું સ્થાન ઘણું નીચે આવી ગયું. એક સમયે સમગ્ર દેશના ખૂણે ખૂણે વુડ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં જેની ધાક વાગતી હતી તે જામ-ખંભાળિયાનો વુડ વર્કીંગ મશીન ઉદ્યોગ આમ, નીચલા સ્થાને કેમ આવી ગયો તેના કારણો પણ જાણવા જોઈએ.

રૂપિયા 300થી માંડીને 70,000 રૂપિયા સુધીના મજબૂત અને ટકાઉ વુડ વર્કીંગ મશીન બનાવનાર જામખંભાળિયાના કુશળ કારીગરો અને ખાસ કરીને કંપનીના માલિકો દેશના ખૂણે ખૂણેથી મશીનના ઓર્ડર મેળવતા. ખંભાળિયાબ્રાન્ડ મશીનની માંગ એવી હતી કે એડવાન્સ રકમ આપી, ઉત્પાદકના આપેલ સમયે ડીલીવરી લેવા પણ તૈયારી બતાવતા. ઘણી વખત આ ડીલીવરી લેવા ત્રણ-ત્રણ મહિનાનો સમય પણ લાગતો. ડીમાન્ડ સામે ઉત્પાદન ઓછું હોવાથી સ્થિતિ કેટલાક વર્ષો ચાલી.

ખંભાળિયા, સૌરાષ્ટ્રનું અંતરિયાળ ગામ હોવાથી,વેપારીઓને મશીનના ઓર્ડર આપવા અવર જવરની તકલીફ પણ પડતી હતી, ડીલીવરી મેળવવા રાહ પણ જોવી પડતી પરંતુ ખંભાળિયાના મશીનનો આગ્રહ હોવાથી આ તકલીફ પણ વેઠવા તે સમયે ગ્રાહકો તૈયાર હતા. એક તરફ ઉત્પાદન ઓછું હતું તો બીજી તરફ દેશભરમાં મશીન સપ્લાય કરવા અસરકારક અને વિસ્તૃત નેટ ડીલર્સ નેટવર્ક ન હતું. બીજું કે વેચાણ બાદ સર્વિસ પુરી પાડવા કોઈ અસરકારક વ્યવસ્થા પણ ન હતી. સમય પસાર થતો ગયો તેમ ગ્રાહકો પણ હવે મશીનોની ડીલીવરી વહેલી મેળવવા અથવા હાજર સ્ટોકમાંથી જરૂરી મશીન પસંદ કરવાની માનસિકતા તરફ વળવા લાગ્યા. સરળતાથી ઉપલબ્ધ વેચાણ અને ઝડપી ડીલીવરી અને વેચાણ બાદની ઝડપી સર્વિસનો આગ્રહ રાખતા બજારની અપેક્ષાઓ સમજવામાં અથવા પૂરી કરવામાં ખંભાળિયાનો મશીનરી ઉદ્યોગ નાકામયાબ રહ્યો અથવા સમયની માંગને પારખી ન શક્યો. પોતાની પાસે મશીન બનાવવાની કુશળતા હોવા છતાં આધુનિક ટેક્નોલોજી, સમય પરિવર્તન સાથે ગ્રાહકની જરૂરિયાત અને અસરકારક માર્કેટીંગ વ્યવસ્થા પુરી પાડવા અથવા સંતોષવા આ ઉદ્યોગે કોઈ ઉપાયો ન કર્યા. કેટલાક ઉત્પાદકના ધ્યાનમાં આ વાત આવી, જેથી તેમણે ઉત્પાદન વધારવા સપ્લાય ચેઇન ઉભી કરવા તથા નવા અને કિંમતમાં સસ્તા મશીન ડેવલપ કરવાના પ્રયત્નો કર્યા અને કેટલાક જામખંભાળિયાની બહાર નીકળી અમદાવાદ, રાજકોટ, જામનગર જેવા શહેરમાં પોતાના ઉત્પાદક યુનિટ શરૂ કર્યા, અથવા સ્થળાંતર કર્યું. પરંતુ આ પ્રક્રિયા અસરકારક સ્તર પર ન થઈ અથવા મોડી થઈ પરંતુ આ સમસ્યા ગુજરાત તથા અન્ય બે-ત્રણ રાજ્યોના ઉદ્યોગ સાહસિકોના ધ્યાન પર આવી અને તેમણે વધુ ઉત્પાદન સાથે વિસ્તૃત સપ્લાય ચેઈન દેશભરના શહેરો જ્યાં વુડ ઇન્ડસ્ટ્રી તથા ફર્નિચર ઉદ્યોગના વિકાસની તકો ઝડપથી વિસ્તરતી હતી ત્યાં ઉભી કરી ગ્રાહકની માંગ, પસંદગી, કિંમત અને વહેલામાં વહેલી તકે ડીલીવરી અને સફળ માર્કેટીંગ પ્રક્રિયા અપનાવતી ઉત્પાદક અથવા વિતરક કંપનીઓએ વુડ વર્કીંગ મશીનરીનું માર્કેટ ઝડપથી હસ્તગત કરવા માંડ્યું જેથી જામ ખંભાળિયાના માર્કેટને મોટી અસર પહોંચવા લાગી. જો કે ખંભાળિયા 4-5 મશીનરી ઉત્પાદકોએ પરિસ્થતિ પારખી બીજા શહેરોમાં સ્થળાંતર કર્યું અથવા ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારી અને ડીલર્સ નેટવર્ક ઉભું કરી, જામખંભાળિયાની બ્રાન્ડ અને પોતાનું બજાર જાળવી રાખવા પ્રયત્નો કર્યા પરંતુ જેઓ આમ કરવામાં નિષ્ફ્ળ રહ્યા તેઓએ વુડ વર્કીંગ મશીનનું ઉત્પાદન અથવા પોતાનું એકમ બંધ કરવાનો વારો આવ્યો.

આજે જયારે વુડ વર્કીંગ મશીનરી ઉદ્યોગ ઝડપથી વધી રહ્યો છે અને હજુ પણ સારા વિકાસની તકો રહેલી છે ત્યારે સમય-પરિવર્તન, સફળ માર્કેટીંગ વ્યવસ્થા અને આધુનિક ટેકનોલોજી કે ઉત્પાદન પ્રક્રિયા અને ગ્રાહકની માંગને સમજવામાં જે ઉદ્યોગ સંચાલકો નિષ્ફ્ળ રહ્યા છે તેમના માટે ખંભાળિયાના વુડ વર્કીંગ મશીનરી ઉદ્યોગનો કિસ્સો અભ્યાસને પાત્ર છે.

Amulya Mica New Catalogue: Introducing CYANO Collection

By

Editorial Desk

-

March 28, 2024

Purbanchal Laminates Pvt. Ltd proudly presents the latest catalogue unveiling the Amulya Mica 1mm Solid Colour Collection” CYANO”. This remarkable range redefines elegance, blending style, innovation, and meticulous craftmanship. Featuring a captivating array of solid colours, this collection is making waves globally.

Amulya Mica epitomizes a perfect fusion of sophistication and contemporary flair, catering to the discerning tastes of consumers, particularly the youthful and tasteful demographic. Solid-colour laminates, renowned for their versatility, provide a dynamic canvas for interior designers to apply the principles of colour psychology in their creative endeavours.

The increasing popularity of solid colours can be attributed to various factors. The rising trend of minimalism in both design and lifestyle has fuelled a preference for clean and uncluttered aesthetics. Solid colours, with their simplicity and refinement, seamlessly align with this trend. Moreover, their versatility allows them to complement various design styles, ensuring a timeless appeal that withstands changing fashions. Pastel colours, especially are revered for their ability to create a serene atmosphere, embodying resilience and durability.

The Amulya Mica 1mm Solid Colour Collection offers an extensive variety, comprising 115 Pieces, 51 Décor Papers and 11 textures. From abstract to high glossy, stone, 3D effect, Super Matt, Flute, and wooden patterns, this collection caters to diverse interior application. Not only are these laminates competitively priced, but also come with a reassuring ten-year warranty, highlighting their resilience and durability.

The practicality of solid-coloured laminates extends to their robust properties, including scratch resistance, durability, and ease of maintenance. This makes them highly desirable for a multitude of applications in both residentials and commercial settings, from kitchen cabinets to furniture and wall panels.

India temporarily lifts BIS quality mark requirement for plywood imports from Nepal

By

Editorial Desk

-

March 24, 2024

In an interim measure, India has lifted the mandatory requirement of the Bureau of Indian Standards (BIS) quality mark for the importation of plywood and ply doors from Nepal for a duration of one year.

This resolution was delineated in the national gazette disseminated on Friday by the Ministry of Industry and Commerce of the Government of India, stipulating that the imposition of the BIS directive for these commodities will be postponed for the ensuing twelve months.

The gazette explicitly dictates that for sizable enterprises, the compulsion of the quality mark decree will take effect from February 28, 2025. Conversely, for enterprises categorized as small and medium, adherence to the requirement will be mandated starting May 28, 2025, and for diminutive-scale enterprises, from August 28, 2025. Formerly, on February 29, the ministry had proclaimed the exemption of BIS provisions for imported plywood boards for the subsequent year.

This leniency by India eliminates the obstruction of BIS conformity for three-ply products conveyed from Nepal to India. The Nepal Plywood Producers’ Association (NPPA) accentuated that the gazette issued by the Government of India exempts all three classifications of plywood from the obligation of BIS accreditation. As per the association, sixty percent of Nepal’s plywood output is designated for export as plywood, twenty percent as plywood boards, and the residual twenty percent as plywood doors.

These commodities have been accorded a one-year window for export facilitation. Despite the promulgation of the gazette by the Government of India, exports have encountered impediments at Nepal’s Krishnanagar, Bhairahawa, and Nepalgunj checkpoints. Customs authorities at these junctures in India have impeded exports owing to the absence of directives from higher echelons.

The NPPA has underscored that the resumption of exports is contingent upon the circulation of the circular disseminated by India’s central government to customs offices stationed at the border. It is posited that exports will recommence solely following the transmission of a directive from the Central Customs Office of India to the offices situated at these junctures.

What is BIS Standard Plywood, how does it differs from other plywood without BIS standards?

BIS Standard Plywood refers to plywood that meets the quality standards set by the Bureau of Indian Standards (BIS). These standards ensure that the plywood undergoes rigorous testing and adheres to specific criteria regarding its composition, strength, durability, and performance.

One of the primary differences between BIS Standard Plywood and other plywood variants without BIS standards lies in quality assurance. Plywood that conforms to BIS standards undergoes thorough testing to ensure it meets specified parameters for factors such as moisture resistance, structural integrity, and dimensional stability. This rigorous testing process helps guarantee that BIS Standard Plywood is of a consistent quality and is suitable for various applications in the construction industry.

In contrast, plywood without BIS standards may vary significantly in quality and may not undergo the same level of testing and scrutiny. This can result in inconsistencies in terms of strength, durability, and performance. Plywood lacking BIS certification may also be more prone to issues such as warping, delamination, or susceptibility to pests and moisture damage.

Overall, the main distinction lies in the assurance of quality and performance that BIS Standard Plywood offers, making it a preferred choice for construction projects where reliability and durability are paramount.

Unlocking Potential: How NCR’s New Furniture Hub is Revolutionizing the Timber Industry

By

Editorial Desk

-

March 23, 2024

Inauguration of a novel furniture hub in the National Capital Region (NCR) foretells an upsurge in timber sales beyond woodland precincts in Uttar Pradesh (UP). This visionary endeavor aims to decentralize timber processing by extending it beyond forest perimeters, thereby engaging a larger cadre of agriculturalists.

The Uttar Pradesh Forest department is embracing the ethos of ‘cultivate more, utilize more’ to invigorate the timber sector and champion eco-friendly practices. This ambitious undertaking will materialize with the establishment of a sprawling ‘furniture nucleus’ spanning two hectares of arable land in the NCR vicinity. Here, an assortment of trees including Eucalyptus, Sheesham, Teak, and Bamboo will thrive.

The overarching goal is to translocate timber operations across the nation and commence production beyond traditional woodland confines, thereby augmenting agricultural employment while certifying timber as non-forest commodities. This holistic approach is poised to facilitate timber trade domestically and internationally.

In addition to fostering environmental equilibrium, the initiative is poised to herald a surge in employment prospects. Mamata Sanjeev Dubey, the Principal Chief Conservator of Forest and head of forest force, asserts, “The Bamboo-centric industry lacks a regulatory framework. Our endeavor is to enhance revenue streams and create employment avenues without jeopardizing environmental integrity.”

Simultaneously, this initiative is poised to entice greater investment into the bamboo ecosystem, fortifying UP’s timber industry. Manoj Singh, the additional chief secretary, affirms, “This development will streamline licensing procedures, opening avenues for investors to participate across various segments including bamboo cultivation, certified timber processing, wood-based enterprises, eco-tourism, and even luxury hospitality ventures within the precincts of Amangarh and Ranipur tiger reserves.”

Echoing these sentiments, another official underscores, “The versatility of timber resources offers boundless opportunities for expansion and utilization.”